Το αποτύπωμα, οι προκλήσεις και το νέο ESG μοντέλο των αγώνων δρόμου
Ο Μαραθώνιος, ίσως το πιο εμβληματικό αγώνισμα αντοχής, έχει εξελιχθεί σε παγκόσμιο φαινόμενο συμμετοχής. Από τους περίπου 24.000 δρομείς του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας την περασμένη Κυριακή, μέχρι τους 50.000 του Βερολίνου, του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης, οι διοργανώσεις προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες ανθρώπους από όλο τον κόσμο, δημιουργώντας μια τεράστια κοινότητα φυσικής δραστηριότητας και συλλογικής εμπειρίας.
Πίσω όμως από την ενέργεια και τον ενθουσιασμό, υπάρχει και ένα λιγότερο ορατό αποτύπωμα , αυτό που αφορά σε εκπομπές CO₂, απορρίμματα, διακοπές κυκλοφορίας και κοινωνικές επιπτώσεις. Το ερώτημα είναι: μπορεί ένας Μαραθώνιος να γίνει πραγματικά αειφόρος (sustainable);
Αν θέλουμε να ξεκινήσουμε απ το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, μελέτες δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών ενός μαζικού αγώνα δρόμου προέρχεται από τις μετακινήσεις των συμμετεχόντων. Ένας μέσος δρομέας ευθύνεται για περίπου 4,3 τόνους CO₂-ισοδύναμου, χωρίς να υπολογίζονται οι πτήσεις που σε διεθνείς συμμετοχές προσθέτουν άλλα 3–4 τόνους (πηγή: EnvironmentalImpact of Sports Events, PMC).
Παράλληλα, η χρήση πλαστικών μπουκαλιών, ενεργειακών gels και έντυπου υλικού δημιουργεί χιλιάδες κιλά απορριμμάτων σε κάθε διοργάνωση.
Σε μια διαδρομή 42.195 μ., όπου υπάρχουν σταθμοί ανεφοδιασμού ανά 2,5 χλμ., οι δρομείς αφήνουν πίσω τους τεράστιο όγκο από πλαστικά μπουκάλια νερού που πετιούνται κάτω στο οδόστρωμα, καθώς και υπολείμματα από μπανάνες, gels, σφουγγάρια και ποτήρια. Το σκηνικό μετά τον τερματισμό, παρότι καθαρίζεται, δείχνει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος που δημιουργείται μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Και όμως, η αλλαγή είναι εφικτή. Ο Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας, για παράδειγμα, εφαρμόζει προγράμματα ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης πλαστικών και μείωσης χαρτιού με ηλεκτρονική επικοινωνία. Οι διοργανώσεις στο εξωτερικό, όπως το CardiffHalfMarathon, πέτυχαν μείωση 32 % των εκπομπών τους μέσα σε δύο χρόνια, ενθαρρύνοντας τη χρήση δημόσιων συγκοινωνιών και κοινών μεταφορών.
Η ESG προσέγγιση των Μαραθωνίων. Για να γίνουν πραγματικά βιώσιμοι, οι Μαραθώνιοι πρέπει να εντάξουν πρακτικές βιωσιμότητας κάτω από το πλαίσιο ESG (Environmental, Social, Governance) με δράσεις που υπερβαίνουν την απλή περιβαλλοντική διαχείριση.
Ας ξεκινήσουμε την αναφορά μας με τον πρώτο πυλώντα του ESG τον E(Environmental) που αναφέρεται στο Περιβάλλον.
Η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος είναι το πρώτο βήμα που μπορεί να ξεκινήσει με :
- Ενθάρρυνση συμμετοχών μέσω δημοσίων συγκοινωνιών και λεωφορείων, αντί ατομικών οχημάτων.
- Χρήση ανακυκλώσιμων ή επαναχρησιμοποιούμενων υλικών για kits, gels και μπουκάλια νερού.
- Πλήρης ψηφιοποίηση των εγγράφων συμμετοχής και επικοινωνίας.
- Συνεργασία με brands αθλητικού εξοπλισμού για ανάπτυξη «eco-series» προϊόντων.
- Ενσωμάτωση στο race-kit καρτών απεριορίστων διαδρομών στις αστικές συγκοινωνίες, μια πρακτική που ήδη εφαρμόζεται στην Αθήνα.
Όσον αφορά τον δεύτερο πυλώνα του ESGαυτόν που έχει αναφορά στην Κοινωνία (S-Society) είναι εξίσου σημαντικός μιας και η κοινωνική διάσταση ενός Μαραθωνίου είναι εξίσου κρίσιμη.
Δεν αρκεί να «τρέχει η πόλη»· πρέπει να συμμετέχει.
Πως μπορεί να γίνει αυτό; Θα μπορούσε να ξεκινήσει με :
- Ένταξη πολιτιστικών δράσεων στο εισιτήριο συμμετοχής. Το παράδειγμα του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας, που πρόσφατα πρόσφερε δωρεάν είσοδο στο Μουσείο Ακρόπολης για τους δρομείς, αποτελεί χαρακτηριστική πρακτική που συνδέει τον αθλητισμό με τον πολιτισμό.
- Ενεργό εθελοντισμό κατοίκων και εργαζομένων από εταιρείες-χορηγού με συλλογή απορριμμάτων και υποστήριξη σταθμών.
- Παράλληλες εκδηλώσεις για τους κατοίκου όπως εκπαιδευτικά workshops, σχολικούς αγώνες, δράσεις ανακύκλωσης και πολιτιστικές περιηγήσεις.
- Συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις ώστε η οικονομική δραστηριότητα του αγώνα να επιστρέφει στην κοινότητα.
- Ενθάρρυνση πολλών ευάλωτων ομάδων και αθλητών με αναπηρία σε ειδικές κατηγορίες συμμετοχής.
Όσον αφορά τον τρίτο πυλώνα του ESG αυτόν που αναφέρεται ως G – Governance (Διακυβέρνηση), αυτός αφορά τη διαφάνειας και τη διοίκηση της διοργάνωσης. Αυτή θα μπορούσε να ξεκινήσει από:
- Υποχρεωτική μέτρηση και δημοσιοποίηση του αποτυπώματος (CO₂, απορρίμματα, αριθμός εθελοντών, τοπική συμμετοχή).
- Δημιουργία “SustainabilityOfficer” με ετήσιους στόχους και αναφορές βιωσιμότητας.
- Ενθάρρυνση των εταιρειών-χορηγών να συμμετέχουν με ESG δεσμεύσεις, συνδέοντας τη χορηγία με κοινωνική ή περιβαλλοντική δράση.
- Πολιτική εθελοντισμού εργαζομένων: εταιρείες να επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να συμμετέχουν ως εθελοντές, προσφέροντας χρόνο εργασίας στην κοινότητα.
- Διαβούλευση με τους κατοίκους για τα μέτρα κυκλοφορίας, ώστε να περιοριστεί η όχληση και να ενισχυθεί η κοινωνική αποδοχή.
Πως θα θέλαμε να είναι ο Μαραθώνιος του μέλλοντος;
Η συμμετοχή σε έναν Μαραθώνιο δεν είναι απλώς αθλητική εμπειρία· είναι κοινωνική πράξη και αστική πρόκληση. Οι διοργανώσεις που θα προσαρμοστούν στο ESG μοντέλο θα αποκτήσουν ισχυρότερο κοινωνικό αποτύπωμα, θα προσελκύσουν υπεύθυνους χορηγούς και θα μετατραπούν σε πλατφόρμες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και συμμετοχής.
Όταν το «τρέχω» συναντά το «σέβομαι» και το «μοιράζομαι», τότε κάθε τερματισμός μπορεί να γίνει μια αρχή για κάτι μεγαλύτερο, μια πιο πράσινη, πιο συμμετοχική και πιο υπεύθυνη πόλη.
Ο συνδυασμός δρομέα, πόλης, αγοράς και πολιτισμού μπορεί να κάνει τον Μαραθώνιο όχι μόνο μια διαδρομή 42195 μέτρων, αλλά και ένα ταξίδι προς τη βιωσιμότητα.
Πηγές:
-
- Environmental Impact of Sports Events, PMC (2023)
- Sustainability of Mass Participation Events, MDPI (2024)
- Sustainability Report – Cardiff Half Marathon (2020)
- Athens Authentic Marathon – Sustainability & Volunteers Program (athensauthenticmarathon.gr)
- Love Earth World Environment Council – The Environmental Footprint of a Marathon (2023)
